Różne wydarzenia w Elblągu

 

Biblie w zbiorach Biblioteki Elbląskiej (XV-XVIII w.)

Biblia, określana jako "Księga nad księgami" zajmuje ważne miejsce w każdym księgozbiorze zabytkowym naszego kręgu kulturowego.Jest to księga najczęściej najpierw przepisywana, a następnie drukowana jako "pierwsza z ksiąg".Tłumaczona na wiele języków i przez następne pokolenia nieustannie komentowana. Interpretacja prawd wiary zawartych w Biblii stała się powodem rozłamów i w rezultacie powstania różnych wyznań chrześcijańskich. Proces ten nabrał szczególnych rozmiarów w XVI wieku i został określony mianem reformacji. Reformacja wzmogła tendencje tłumaczenia Biblii na języki narodowe bezpośrednio z tekstów źródłowych Pisma Święt

Mennonici w Elblągu

  Menonityzm był ruchem protestanckim wywodzącym się z anabaptyzmu. Powstał w Niderlandach w XVI wieku, jednak jego początki sięgają terenów Szwajcarii, gdzie nauczał Ulrich Zwingli. Według menonitów, część uczniów Zwingliego odrzuciła chrzest dzieci i zależność od świeckiej władzy, za co została wygnana. Ludzie ci osiedlili się w Niemczech, Austrii i na Morawach. W 1534 roku wyznawcy nowego nurtu zajęli Munster, a wszystkich mieszkańców przeciwnych nowym dogmatom wymordowano.

Z ruchem tym sympatyzował katolicki ksiądz z holenderskiego Witmarsum, Menno Simons, który w krótkim czasie stał się przewodnikiem nowego protestanckiego ugrupowania. To on nadał mu charakter pokojowy i sformułował jego dogmaty w książce Fondamentboek. Od jego też imienia wyznawców rzeczonego odłamu zaczęto nazywać menonitami.
Menonici wiele uwagi poświęcali etyce, odpowiedzialności człowieka za swoje czyny, odrzucali przysięgi i zemstę. Nie uznawali wojen jako środków rozwiązywania sporów oraz nie mogli brać udziału w wojnach. W Polsce nazywani byli Holendrami, Olędrami, określenie to nie jest jednak ścisłe, bowiem wyznawcy tego odłamu chrześcijaństwa pochodzili przede wszystkim z Flamandii i Fryzji. 

 

 

Pierwsi mennonici pojawili się w Elblągu w połowie XVI w. Elbląg ucierpiał znacznie w wyniku wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521, w związku z czym mennonici jako pracowici i sprawni kolonizatorzy zostali przez władze miejskie ściągnięci z Niderlandów, gdzie byli prześladowani, by zagospodarowali podmiejskie dobra. Na mocy edyktu królewskiego z 1550 r. nie wolno im jednak było osiedlać się w samym mieście, a ci, którzy już w nim zamieszkiwali, winni byli je opuścić w przeciągu 14 dni. Nakaz ten, podobnie zresztą jak i kolejne (m. in. wydany przez Zygmunta Augusta w 1556 r.) nie był jednak przez Radę Miejską wcielany w życie z przesadną gorliwością. Świadczy o tym fakt, że gdy w 1571 r. kaznodzieja z kościoła NMP zaprotestował przeciwko obecności w mieście mennonitów, zatrudnionych przy zagospodarowywaniu miejskich nieużytków (tzw. Ellerwald), Rada dała im czas na opuszczenie terenu miasta do Wielkanocy 1572, następnie termin ten przedłużono do jesieni, tak by mogli oni zebrać swoje plony, po czym datę przymusowego opuszczenia miasta przesunięto na Trzech Króli 1575 aż wreszcie sprawa ucichła.

 

rewolucja przemysłowa

 

 XIX wiek to okres intensywnego rozwoju przemysłu. Również w Elblągu od początku tego stulecia zanotowano stopniowy rozwój gospodarczy i tworzenie się ośrodka przemysłowego, administracyjnego czy wojskowego. Szczególnie w II połowie XIX wieku nastąpiło pod tym względem wyraźne ożywienie. Elbląscy kupcy zainwestowali wówczas w manufaktury i fabryki. Przyczyniło się to do rozwoju tkactwa, farbiarstwa i szklarstwa. Oprócz tego pojawiło się wiele zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, tytoniowego, mydlarnie czy też olejarnie. Główną opoką elbląskiego przemysłu była zaś budowa statków. W 1837 roku jeden z najbardziej zasłużonych elblążan, Ferdynand Schichau, założył fabrykę maszyn, a 17 lat później stocznię. Filarami miejscowego przemysłu były również fabryki: cygar, samochodów, zakłady metalowe Neufelda czy odlewnia żelaza Tiessena. Wraz z rozwojem przemysłu, nastąpiło wykształcenie się klasy robotniczej. Warunki pracy robotników spowodowały wzrost niezadowolenia i nastrojów rewolucyjnych wśród proletariatu fabrycznego. Problem stanowiło zatrudnianie dzieci, zbyt długi czas pracy oraz słabe zarobki. Na fali protestów i strajków, w Elblągu wyłoniły się jednostki Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. Zorganizowani robotnicy przeprowadzili szereg wystąpień, które spotykały się z brutalną reakcja policji, co trwało do wybuchy I wojny światowej. Czas wojenny spowodował naturalną koleją rzeczy kryzys gospodarczy, z którego miasto podźwignęło się w latach 30. XX wieku.

Ślady menonitów na Żuławach

 

 

 

 Dom podcieniowy (il. Otto Kloeppel, Die bäuerlicheHaus-, Hof- und Siedlungsanlageim Weichsel–Nogat–Delta...) Czas menonitów na Żuławach dobiegł końca, jednakże efekty prowadzonej przez nich wielowiekowej gospodarki można zauważyć do dziś. Po dawnych mieszkańcach tych ziem pozostały jeszcze nieliczne ślady, obecnie coraz częściej znikające z lokalnego krajobrazu.
Do najczęściej spotykanych pozostałości po Olędrach należą wspomnia

ne już domy podcieniowe. W wielu miejscowościach popadają one w ruinę.

 

Elbing w Kansas

W roku 1876 pięć menonickich rodzin opuściło swoją elbląską ojczyznę. Były to rodziny: Peter Dyck, Jakob W. Regier, Abraham Regier, Bernard Regier i R. Regier. Wkrótce potem w ich ślady poszli kolejni o nazwiskach: Jansen, Entz, Epp, Harder, Klassen, Thiessen i Wiebe. Byli on z Ellerwald, Lupushorst, Lakendorf, Liege i kilku innych miejscowości. Jak wielu innych Menonitów opuścili swoją ojczyznę z powodów religijnych.

W roku 1887 kolej (linia Rock-Island) wydłużyła swoją linię około 8 mil z Peadbody i zbudowała stację; obecny Elbing. Wydłużenie linii kolejowej było w tym czasie cenne dla transportu towarów rolniczych i ruchu osobowego. Zbudowano budynek stacji, który stoi do dzisiaj. Znajduje się w nim również poczta. Kolej dała osiedleńcom prawo nazwania stacji. Z zaproponowanych nazw niemieckich miejscowości wybrano „Elbing” ponieważ przypominała starą ojczyznę i była łatwa do wymówienia po angielsku.

    

 Dzięki pracowitości i oszczędności, osadnicy doszli wkrótce do stanu dobrobytu. Życie towarzyskie ograniczało się do wzajemnych odwiedzin, w niedzielne popołudnia lub wieczory, przy czym głównym tematem rozmów były sprawy gospodarskie. Wobec sąsiadów innych narodowości nie byli zamknięci, ale życie toczyło się głównie jednak w kręgu niemieckojęzycznym.

Dodaj napis

           

Dzisiaj Elbing liczy 80 mieszkańców. Jest godnym uznania, to co nieliczni mieszkańcy Elbinga w Kansas, dzięki swojej pracowitości i chęciom rozbudowy, osiągnęli w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej. Menonici posiadają dzisiaj 95% terenów uprawnych. Spadkobiercy osiadłych rodzin częściowo do dzisiaj pracują na swoich oryginalnych majątkach

 

Jak jest postrzegany Elbląg

Herb miasta Elbląga

Herb Elbląga w postaci zbliżonej do używanej obecnie, tzn. z dwoma krzyżami pojawia się po raz pierwszy na pieczęci z 1357 r. Dopiero jednak od 1377 r. wizerunek tych dwóch krzyży ujęty zostaje w tarczę, co pozwala uznać go za przedstawienie herbowe...

Angielska Kampania Wschodnia (Eastland Comany)

Bałtyk od dawna przyciągał uwagę kupców angielskich jako obfity rynek zaopatrzenia w podstawowe dla gospodarki Anglii produkty żywnościowe, zwłaszcza zboże oraz surowce niezbędne do budowy angielskiej floty. Wśród bałtyckich surowców i półfabrykatów poszukiwanych przez stocznie angielskie do najważniejszych należało: drewno, len i konopie, liny okrętowe i przędza, żelazo oraz smoła i dziegieć...

Achenwallowie

Achenwallowie pochodzili z Newcastle, gdzie prowadzili handel z portami bałtyckimi. Ich pierwszy przedstawiciel pojawił się w Elblągu w 1614 roku. Nie opuścili oni Elbląga po likwidacji kantoru Kampanii Wschodniej, przyjęli obywatelstwo miejskie i stopniowo wrośli w miejscowe społeczeństwo. Trzech przedstawicieli tej rodziny pełniło funkcje w samorządzie miejskim. Jako pierwszy godność członka II Ordynku w latach 1667-1684 pełnił Gottlieb Tomasz Achenwall, profesor gimnazjum elbląskiego, następnie pastor. Kolejny członek tej rodziny – Michał był członkiem II Ordynku w latach 1703-1726, a w 1710 r. był wójtem. Jakub Achenwall wchodził w skład II Ordynku w latach 1751-1761, a w 1757 – przewodniczył jako wójt, w 1761 r. – został rajcą pełniąc urząd asesora, kompana Kamlarki wewnętrznej, kamlarza wewnętrznego, pana młyńskiego, pana wetowego, rybickiego...

Ramseyowie

Ród pochodził ze Szkocji i swą historią sięgał poł. XIV w. Karol (1576-1650), syn rajcy z miasta Dundee w młodzieńczych latach został wysłany do Gdańska na nauki zawodu kupieckiego. Po 14 latach nauki, Karol podjął działalność handlową na własny rachunek. Odwiedzał liczne kraje europejskie – utrzymując z wieloma miastami stosunki handlowe. Wraz z żoną Katarzyną w okresie wojny przeniósł się do Królewca. Po śmierci żony ze względu na trudności w wychowaniu licznego potomstwa (11 dzieci) wrócił do Gdańska. Zamieszkał u córki Katarzyny, a po jej śmierci u swego syna Karola zwanego starszym...

Elbląska Księga Herbowa Johanna Heinricha Dewitza

W zbiorach Archiwum Państwowego w Gdańsku przechowywany jest pochodzący z około 1760 r. herbarz patrycjatu elbląskiego „Armarium Elbingense oder Elbingschen Wappen Buch” autorstwa Johanna Heinricha Dewitza. Rękopis ten oprócz wstępu, przedmowy, rozdziału o stosowaniu godeł zawiera 222 herby wykonane w technice miedziorytniczej. Wśród nich oprócz herbów Polski, Prus Królewskich, Starego i Nowego Elbląga oraz angielskiej Kampanii Wschodniej znajduje się 217 herbów elbląskich patrycjuszy i osób zasłużonych dla miasta...

Tolckemit (ród)

Tolckemit to stary elbląski ród patrycjuszowski. Ośmiu jego przedstawicieli w XVII i XVIII stuleciu pełniło funkcje i urzędy miejskie: sekretarza i pisarza rady miejskiej, rajcy, członka II Ordynku i jego wójta, rajcy nowomiejskiego...

Dewitzowie (ród)

Dewitz to stary ród pomorski. Do Elbląga Dewitzowie przybyli z Frankfurtu nad Odrą.

Fuchsowie

Protoplastą kupieckiej rodziny Fuchsów był marek Fuchs, od 1586 r. obywatel Elbląga. Pierwszym przedstawicielem tego rodu we władzach miejskich Elbląga był Johann, który w latach 1653-1667 zasiadał w II Ordynku, pełniąc w 1665 r. funkcję jej przewodniczącego, czyli wójta, a następnie w radzie miejskiej...

Zamehlowie

Zamehlowie, rodzina pochodzenia staropruskiego, osiadła w Elblągu od XVI wieku. Pierwszym przedstawicielem tego rodu, który zasiadł we władzach miejskich Elbląga był Jakub – członek II Ordynku w latach 1568-1590. Zamehlowie wnieśli znaczy wkład do dziejów pisarstwa elbląskiego...

Feyerabend

Ta znakomita patrycjuszowska rodzina pochodzi ze Szwabii. W Elblągu pojawiła się w pierwszej połowie XVII stulecia.

Friedwald (ród)

Friedwaldowie przybyli do Elbląga z Torunia. Ojciec zasłużonego dla Elbląga burmistrza Mikołaja Friedwalda, także Mikołaj – był rajcą miejskim w Toruniu. Szczególnie znani są dwaj Friedwaldowie – wspomniany Mikołaj i jego syn Michał. Mikołaj pełnił najwyższą godność miejską – urząd burmistrza w latach 1544-1549. Był on jednym z współtwórców gimnazjum elbląskiego i jego opiekunem z ramienia rady miejskiej. Troszczył się on o zapewnienie bezpieczeństwa miastu...

Autor: Andrzej Groth
Kategoria: Herby patrycjatu elbląskiego Zasłużeni ludzie Elbląga
Data utworzenia: 04.01.2013

Döring (ród)

Ta kupiecka rodzina pojawiła się w Elblągu w połowie XVII wieku. Trzech przedstawicieli tego rodu w wymienionym stuleciu zasiadało w II Ordynku miejskim, w kolejnym – jedynie Heinrich Döring.

Jungschultz (ród)

Kupiecki ród Jungschultz pojawił się w Elblągu przed XV stuleciem. Funkcje miejskie objęli jednak dopiero w XVI w. W rodzinie tej w wymienionym stuleciu odnotowano jednego rajcę oraz burmistrza. W kolejnym – XVII w. już pięciu rajców i jednego burmistrza. W XVIII w. dwóch przedstawicieli tej rodziny pełniło najwyższą godność w mieście – urząd burmistrzowski.

Rogge (ród)

Ta kupiecka rodzina pojawiła się w Elblągu prawdopodobnie w połowie XVI wieku. W 1580 r. po raz pierwszy jej przedstawiciel zasiadał we władzach miejskich, pełniąc funkcję członka II Ordynku. W następnym stuleciu rodzina ta weszła na stałe w skład kręgu rodzin patrycjuszowskich trzymających władzę w mieście. Czterech jej przedstawicieli zasiadało w II Ordynku, dwóch w radzie miejskiej, dwóch pełniło urząd sekretarza miejskiego. Najwyższy urząd w mieście – burmistrza pełnił Samuel Rogge (1756-1761).

Stroband (ród)

Ród kupiecki, cieszący się szlachectwem. Z rodziny tej wywodzi się szereg znanych i zasłużonych ludzi. Wśród nich uznanie elblążan zyskał zmarły w 1688 r. elbląski aptekarz Gotthard Stroband, autor wydanej drukiem w 1663 r. pracy „Catalogus aller Galenischen und Chymischen Arzneyen die bey Gotthard Stroband Medicamentario in Elbing mit höchsten Fleiss praepariret und zu finden seyn”.

Hornowie (ród)

Kupcy i browarnicy należeli do jednej ze znakomitszych rodzin elbląskich. Najstarszy ze znanych nam przedstawicieli tego rodu Dominick – w latach 1603 – 1635 sprawował funkcję pisarza sądu ziemskiego. Kolejni – w XVII stuleciu zasiadali w II Ordynku i radzie miejskiej. Jako pierwszy z tego rodu najwyższą godnośc miejską – urząd burmistrzowski pełnił Fabian Horn (1681-1692), kolejny – Michael Heinrich (1739-1753).

Amelungowie (ród)

Ta kupiecka rodzina pochodzi z Dolnej Saksonii. W Elblągu Amelungowie pojawili się w drugiej połowie XVII w. Dla miasta szczególnie zasłużył się Johann Heinrich (1746-1796), kupiec i kolekcjoner, kontynuator dorobku pisarskiego pastora Wilhelma Rupsona. Johann Heinrich był doskonałym znawcą ówczesnej literatury historycznej i źródeł. Jego ilustrowana rycinami kronika należy do najlepszych jakie napisano w Elblągu. Skompletował on ponadto odpisy dokumentów dotyczące Nowego Miasta, interesował się heraldyką, sfragistyką oraz numizmatyką i mennictwem.

Siefert (ród)

Ta kupiecka, wielce zasłużona dla miasta rodzina pojawiła się w XVI wieku. Jako pierwszy z tego rodu zasiadał w radzie miejskiej Niclaus Seifert (1455-1463). Odtąd nieprzerwanie – aż do zajęcia Elbląga przez Prusy w 1772 r. jego przedstawiciele pełnili ważne funkcje miejskie. W XV stuleciu w rodzinie tej odnotowano dwóch rajców, w XVI – jednego członka II Ordynku, rajcę i burmistrza, w XVII – czterech członków II Ordynku, czterech rajców i jednego burmistrza, w XVIII wieku – dwóch burmistr

Spiringowie (ród)

Spiringowie - poborcy ceł w Gdańsku i Elblągu za Władysława IV. Rodzina kupiecka pochodząca z Delft w Holandii. Franciszek ojciec znanych szwedzkich i polskich poborców ceł morskich: Piotra, Teodora, Arenda, Abrahama i Izaaka był kupcem w tym mieście. Po zajęciu Elbląga przez Szwedów w 1626 r. osiadł tu piotr Spiring. Kupił kamienicę na Starym Rynku, zwaną później Domem Królewskim oraz objął w 1627 r. urząd szwedzkiego poborcy ceł w Pilawie. Jeszcze w 1626 r. najmłodszy z braci Izaak przejął po swym bracie kamienicę w Elblągu a następnie urząd szwedzkiego poborcy cła w Pilawie. Od 1637 r. Spiringowie znajdowali się w służbie króla Władysława IV. Arend w imieniu króla pobierał cło w porcie gdańskim, jego brat Abraham w Pilawie i na Zalewie Wiślanym. Interwencja eskadry duńskiej zlikwidowała gdańską komorę celną. Natomiast Abraham pobierał cło do kwietnia 1639 r. oraz wyposażył i zwerbował załogi dla dwóch okrętów, będących w służbie króla do likwidacji polskiej floty w 1641 r.

Ród Damerow

Najznamienitszym przedstawicielem tego rodu był Heinrich Damerow (ok. 1340 -15 kwietnia 1408), który od około 1389 r. sprawował funkcję elbląskiego burmistrza. Wcześniej poświadczany jest w źródłach jako rajca i szafarz. Jako delegat Rady Miasta reprezentował on wielokroć interesy miast hanzeatyckich, m. in w Rostoku w lipcu 1394, występując przeciwko księciu Johannowi Meklemburskiemu, a następnie kilkakrotnie w Helsingborg przeciwko duńskiej królowej Małgorzacie, obdarzającej swym protektoratem piratów, łupiących statki należące do Hanzy.

 

Ród Kawerau

Pierwszym elbląskim przedstawicielem tego rodu był Lorenz, który przywędrował ze Skandynawii do Gdańska, a następnie osiedlił się w Elblągu (ok. 1583-85). Zmarł 23 maja 1623 r. Miał trzech synów – Petera, Georga i Jakoba. Najstarszy z nich – Peter sprawował urząd prokonsula (starszego radnego), ożeniony był z córką Petera Ramsey’a i miał z nią siedmioro dzieci (trzech synów i cztery córki), z których sześcioro zmarło w wieku dziecięcym (w większości przypadków nie są nawet znane ich imiona). Wieku dojrzałego doczekał tylko jeden z synów – imiennik ojca (nie był on jednak najstarszy). 

 Dzięki uprzejmości pan Andrzeja Grotta możemy  sami zobaczyć ile wspaniałych rodów mieszkało w Elblągu 

Johann Jakob Krause

Johann Jakob Krause urodził się w Elblągu 23 grudnia 1778 r. Studiował w Gdańsku farmację, następnie kontynuował studia w szkole wyższej w Królewcu i w Erfurcie w Instytucie im. Trommsdorff’a (pierwszym w Niemczech instytucie chemii i farmacji). Swoją karierę we władzach miejskich Elbląga rozpoczął 23 grudnia 1808, kiedy to na pierwszym posiedzeniu Rady Miejskiej po wprowadzeniu w Elblągu tzw. ordynacji miejskiej (Städteordnung) został wybrany protokolantem, którą to funkcje sprawował do 29 lipca 1816 r. 2 sierpnia tego roku został członkiem magistratu, nie pobierającym za swą pracę wynagrodzenia. Funkcję tę sprawował Krause nieprzerwanie do 1826 r. W tym czasie interesował się przede wszystkim poprawą miejskiego systemu opieki nad ubogimi. 

Friedwald (ród)

Friedwaldowie przybyli do Elbląga z Torunia. Ojciec zasłużonego dla Elbląga burmistrza Mikołaja Friedwalda, także Mikołaj – był rajcą miejskim w Toruniu. Szczególnie znani są dwaj Friedwaldowie – wspomniany Mikołaj i jego syn Michał. Mikołaj pełnił najwyższą godność miejską – urząd burmistrza w latach 1544-1549. Był on jednym z współtwórców gimnazjum elbląskiego i jego opiekunem z ramienia rady miejskiej. Troszczył się on o zapewnienie bezpieczeństwa miastu...

CDN.

Okolice Elbląga

DOBRY

Dobry –wieś  położona w woj.Warm-Mazurskim w powiecie elbląskim gmina Godkowo.
Wieś założona ok. 1354  r. We wsi gotycki kościół (parafialny) pw. Matki Boskiej Królowej Polski z początków XV w., przebudowany w 1505r (pojawiły się elementy renesansowe) i ponownie przebudowany w latach 1717-1718 (pojawiły się elementy barokowe). Ołtarz główny pochodzi z  1687 r. We wsi znajduje się także przystanek autobusowy PKS i poczta.

Linia kolejowa biegła do Ornety dziś już nie istnieje .

Słobity

 

Słobity – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Wilczęta.
  Słobity leżą około 16 km na północny-wschód od Pasłęka.
  Słobity (Schlobitten) słynęły do 1945 roku ze wspaniałego, barokowego pałacu.
  Dzisiaj w warmińsko - mazurskim słyną z malowniczych ruin.

Słobity to stara wieś zasiedlona przez Prusów. W 1525 roku stała się własnością Piotra von Dohna. Dohnowie pojawili się na naszych ziemiach jako żołnierze zaciężni Zakonu Krzyżackiego.
W 1525 roku Dohnowie przenieśli się do Słobit. Z czasem zbudowali tam przepiękny pałac.
Pałac w Słobitach był perełką architektury barokowej. Kolejni Dohnowie zgromadzili w nim wspaniałą kolekcję dzieł sztuki, między innymi 450 obrazów oraz zbiory porcelany, mebli i monet. Pałacowa bibliotek liczyła 55 tysięcy książek. Do 1945 roku była to największa prywatna biblioteka w Europie.

W pałacu bywał Wilhelm II, ostatni cesarz Niemiec. Z Belina dojeżdżał do zbudowanej specjalnie dla niego stacji w Prakwicach.
Z pałacu pozostały tylko ruiny. Zachował się tylko główny korpus pałacu. Ocalał za to położony kilometr od pałacu folwark. W parku zachowały się lipy i dęby posadzone w 1625 roku.
We wsi neogotycki kościół z XIX wieku. W ścianie wmurowana tablica poświęcona mieszkańcom parafii Słobity poległym w czasie I wojny światowej.
4 kilometry na zachód od wsi Słobity- Stacja Kolejowa leżąca na trasie Elbląg-Braniewo. Do 1945 Słobity miały też połączenie kolejowe z Ornetą, ale w lipcu 1945 roku Sowieci rozebrali i ukradli tory.

 Dziś jak widać tylko ruiny

Wilczęta

Gmina Wilczęta – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie elbląskim. Siedziba gminy to Wilczęta. Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 3198 osób.
Wieś założona ok. 1304-1312 r. We wsi kościół filialny pw. Przemienienia Pańskiego, budowla w stylu gotyckim z barokową wieżą. Kościół wybudowany w latach 1330-1350, 

odnawiany w latach 1655 i 1718.   Ołtarz główny pochodzi z roku 1681.